| ถาม | การใช้ระบบสารสนเทศในองค์กรก่อให้เกิดผลกระทบเชิงจริยธรรมที่สำคัญด้านใดบ้าง? และยกตัวอย่างผลกระทบด้านความโปร่งใส (Transparency) ที่อาจเกิดขึ้น |
| ตอบ |
การใช้ระบบสารสนเทศในองค์กรก่อให้เกิดผลกระทบเชิงจริยธรรมหลายด้าน ได้แก่:
* ความเป็นส่วนตัว (Privacy): การเก็บรวบรวมข้อมูลส่วนบุคคลของพนักงานหรือลูกค้าโดยไม่ได้รับความยินยอมหรือไม่โปร่งใส
* ความแม่นยำ (Accuracy): การใช้ข้อมูลที่ไม่ถูกต้องหรือไม่สมบูรณ์เพื่อการตัดสินใจ ซึ่งอาจนำไปสู่ผลลัพธ์ที่ไม่ยุติธรรมหรือเป็นอันตราย
* ความเป็นเจ้าของ (Property): การละเมิดลิขสิทธิ์ซอฟต์แวร์หรือข้อมูล
* ความโปร่งใส (Transparency): การที่องค์กรไม่เปิดเผยกระบวนการทำงานของระบบสารสนเทศที่ส่งผลกระทบต่อบุคคล
ตัวอย่างผลกระทบด้านความโปร่งใส:
บริษัทแห่งหนึ่งใช้ระบบสารสนเทศในการคัดกรองใบสมัครงานโดยใช้ อัลกอริทึม (algorithm) ที่ประมวลผลข้อมูลของผู้สมัคร แต่บริษัทไม่เคยเปิดเผยว่าเกณฑ์หรือปัจจัยใดที่อัลกอริทึมใช้ในการคัดเลือก ผู้สมัครที่ถูกปฏิเสธจึงไม่ทราบเหตุผลที่แท้จริง ซึ่งขาดความโปร่งใสและอาจนำไปสู่การเลือกปฏิบัติอย่างไม่เป็นธรรม หากระบบมีการตั้งค่าที่ไม่เหมาะสมตั้งแต่ต้น
|
| ถาม | อธิบายถึงผลกระทบทางสังคมของระบบสารสนเทศในแง่ของ "ความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัล (Digital Divide)" และแนวทางแก้ไขที่องค์กรสามารถทำได้ |
| ตอบ |
ความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัล คือช่องว่างระหว่างบุคคล องค์กร หรือประเทศที่มีโอกาสในการเข้าถึงและใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ICT) กับผู้ที่ไม่มีโอกาสดังกล่าวอย่างเท่าเทียมกัน ผลกระทบที่เกิดขึ้นคือกลุ่มคนที่ไม่มีโอกาสเข้าถึงเทคโนโลยีอาจเสียเปรียบในหลายด้าน เช่น โอกาสทางการศึกษา การทำงาน และการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร
แนวทางแก้ไขที่องค์กรสามารถทำได้:
* ออกแบบระบบที่ใช้งานง่าย (User-friendly): พัฒนาระบบสารสนเทศที่เข้าใจง่าย ไม่ซับซ้อน เพื่อให้ผู้ที่มีทักษะด้านเทคโนโลยีไม่สูงก็สามารถใช้งานได้
* จัดฝึกอบรม: จัดอบรมทักษะด้านดิจิทัลให้กับพนักงานทุกคนอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ทุกคนสามารถใช้ประโยชน์จากระบบขององค์กรได้อย่างเต็มที่
* สร้างทางเลือก: จัดทำช่องทางการเข้าถึงข้อมูลหรือบริการที่หลากหลาย ไม่ได้จำกัดอยู่แค่เพียงช่องทางดิจิทัลเท่านั้น เพื่อให้ครอบคลุมผู้ใช้งานทุกกลุ่ม
|
| ถาม | ระบบสารสนเทศมีส่วนในการเปลี่ยนแปลงบทบาทของพนักงานในองค์กรอย่างไรบ้าง? และพนักงานควรปรับตัวอย่างไรเพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลงนี้ |
| ตอบ |
ระบบสารสนเทศมีส่วนสำคัญในการเปลี่ยนแปลงบทบาทของพนักงานในองค์กร โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเข้ามาของระบบ อัตโนมัติ (Automation) และ ปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence) ส่งผลให้งานที่ต้องทำซ้ำๆ หรือเป็นกิจวัตรถูกแทนที่ด้วยระบบอัตโนมัติ ทำให้พนักงานต้องเปลี่ยนบทบาทจาก "ผู้ปฏิบัติงาน" มาเป็น "ผู้ควบคุมระบบ" หรือ "ผู้วิเคราะห์ข้อมูล" มากขึ้น
การปรับตัวของพนักงาน:
* พัฒนาทักษะใหม่ (Upskilling & Reskilling): พนักงานควรพัฒนาทักษะใหม่ๆ ที่จำเป็นในยุคดิจิทัล เช่น ทักษะการวิเคราะห์ข้อมูล การคิดเชิงวิพากษ์ (Critical Thinking) และการแก้ปัญหาที่ซับซ้อน
* เปิดรับการเรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong Learning): เนื่องจากเทคโนโลยีเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว การเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ อย่างต่อเนื่องจะช่วยให้พนักงานสามารถปรับตัวและเพิ่มคุณค่าให้กับตนเองได้
* เน้นทักษะทางสังคม: ทักษะด้านมนุษยสัมพันธ์ (Soft Skills) เช่น การสื่อสาร การทำงานเป็นทีม และความคิดสร้างสรรค์ จะมีความสำคัญมากขึ้น เพราะเป็นสิ่งที่ปัญญาประดิษฐ์ยังไม่สามารถทำได้ดีเท่ามนุษย์
|
♥
